Complexe strafzaak kan ‘loterij’ worden

Rotterdam Dit is een p class = intro, wat zou hier in moeten staan.

Door onze redacteur Folkert Jensma | Zaterdag 4 september 2010 | pagina 1

Strafrechters, officieren van justitie en rechercheurs hebben een grotere kans ernstige fouten te maken bij het zoeken naar de waarheid dan anderen. De kans op herhaling wordt ook groter doordat ze de gevolgen van fouten nooit aan den lijve ondervinden. Vooral bij complexe strafzaken dreigt het risico van een loterij. Dat concludeert emeritus hoogleraar wetenschapsfilosofie Ton Derksen in het gisteren verschenen praktijkboek De Ware Toedracht.

Doordat juristen en politiemederwerkers ongeschoold zijn in empirisch onderzoek, gebruiken zij ‘alledaagse’ methoden van waarheidsvinding bij de vervolging van burgers. Die zijn volgens Derksen zeer feilbaar. Vormen van ‘cognitieve geslotenheid’ zijn: volharden in eigen geloof, de drang hebben overal oorzaken en bedoelingen in te zien, toeval niet kunnen aanvaarden en een te groot vertrouwen in bekentenissen hebben. In het strafrechtcircuit wordt bovendien het ‘magisch oog’ erkend, ofwel het idee zelf te kunnen zien of iemand de waarheid spreekt, op basis van nerveus gedrag en het afwenden van de blik.

Voor functionarissen in de strafrechtketen blijven deze fouten verborgen. Vrijgesproken daders zwijgen, onschuldig veroordeelden worden niet geloofd. Herziening van strafzaken komt zelden voor. Justitiemedewerkers bouwen daardoor vals zelfvertrouwen op. Van ervaren rechercheurs is vastgesteld dat zij minder goed in staat zijn leugenaars te herkennen dan beginnende agenten.

DEEL DIT ARTIKEL

Dit artikel werd gepubliceerd in NRC Handelsblad op Zaterdag 4 september 2010, pagina 1

Voorpagina pagina 1