Secties
De proefjesfabriek - Dr. Zeepaard secondenijs
Rotterdam Dit is een p class = intro, wat zou hier in moeten staan.
| Zaterdag 4 september 2010 |
de proefjesfabriek
Op YouTube vind je veel filmpjes van deze proef. Het lijkt wel magie: tel tot één en water wordt ijs!
Wat heb je nodig? Een flesje mineraalwater (je kunt ook een leeg en schoon flesje met kraanwater vullen), een klok en een ijskast met vriesvak.
Wat moet je doen? - Leg het flesje water in het vriesvak.
- Wacht ongeveer 2,5 of drie uur. Haal het flesje dan voorzichtig weer uit het vriesvak.
- Er zit ijskoud water in, zie je dat? Schud het flesje nu hard. Zie je wat er gebeurt?
Hoe kan dat? Het water verandert onmiddellijk in ijs. Het was namelijk al kouder dan nul graden. Het was alleen nog geen ijs geworden, omdat er nergens een ‘beginnetje’ was. In vies water zoals in een sloot kunnen waterdeeltjes aan een vuiltje klitten. Zo ontstaat een eerste ijsklompje, dat kan groeien. Maar het kost waterdeeltjes moeite om dat uit zichzelf te doen. Die moeite heb jij er nu in gestoken door te schudden. Zo gaf je de waterdeeltjes ‘een duwtje in de rug’.
Je kunt je dat ook zo voorstellen: in water krioelen waterdeeltjes door elkaar. In ijs zitten ze juist stil op hun eigen plek: het is koud, ze hebben minder energie. Maar om stil te kunnen zitten, moeten eerst een paar van die beweeglijke deeltjes elkaar ‘vastpakken’ én vast blijven houden. Terwijl om hen heen nog een hoop gekrioel is. Dat kost energie. Pas als het toch lukt, wordt het daarna makkelijker om meer deeltjes te laten aansluiten. Deeltjes binnenin de klomp hebben rust en de deeltjes aan de rand pakken steeds meer waterdeeltjes vast. Zo kan ijs snel aangroeien. Als water koud genoeg is, zelfs bliksemsnel.
Margriet van der Heijden
DEEL DIT ARTIKEL
Dit artikel werd gepubliceerd in NRC Handelsblad op Zaterdag 4 september 2010, pagina 42
