Uniek zicht op onderkant van samenleving

Rotterdam Dit is een p class = intro, wat zou hier in moeten staan.

Door onze redacteur Raymond van den Boogaard | Zaterdag 4 september 2010 | pagina 7

TV-vooraf

De onderkant van de samenleving komt zelden in beeld. Documentaire-maker Roy Dames volgde vijftien jaar vier mannen aan de zelfkant.

De ‘teledoc’ Foute vrienden van Roy Dames is alleen al door de omvang van het project een unieke film. Maar liefst vijftien jaar volgde de filmmaker vier mannen uit Amsterdam-Oost, wier leven nog het best als ‘aan de zelfkant’ kan worden beschreven. Het is een groep autochtone burgers die iedereen wel zo’n beetje uit zijn omgeving kent: heel veel pils, heel veel joints, en sterke neiging tot het plegen van kleine vermogens- en geweldsdelicten.

Deze wereld is per saldo echter maar zelden te zien, in documentaires of op de televisie. Dames heeft in vijftien jaar heel wat prachtig en uniek materiaal verzameld: de bordeeleigenaar die om te ontsnappen aan criminele financiers jarenlang een ellendig zwerversbestaan moet leiden, een intens treurige haat-liefdeverhouding die fataal in ongeluk en ziekte verzandt, een alcoholverslaving, een mislukte droom om een groot popmuzikant te worden.

Eén van de dramatische hoogtepunten is het in elkaar rammen en trappen van een beweerd pedofiel: wie zich zelf een verschoppeling voelt, weet dat in ieder geval pedofielen nog onder hem staan op de maatschappelijke ladder. Op zulke momenten krijg je als kijker het gevoel inzicht te hebben in een cultuurpatroon waarvan je het bestaan wel vermoedt, maar zelden kunt zien. Of misschien moet je zelfs zeggen dat aan de onderkant van de autochtone samenleving een bepaalde pathologie eigen is, die leidt tot een zekere gewelddadigheid en een gebrekkig gevoel voor mijn en dijn.

Vijftien jaar opnamen – je moet er niet aan denken hoe moeilijk het moet zijn geweest om daar aan de montagetafel een keuze uit te maken en een film van te maken. Dat laatste is ook niet helemaal gelukt: het leven van de vier ‘bloedgabbers’ loopt al vlug erg uiteen, zodat de filmmaker eigenlijk het enige verhalende verband wordt. Het ontbreken van een echt verhaal laat de kijker met het gevoel ‘wat dan nog’ achter. Dat is jammer, maar doet nauwelijks afbreuk aan de verdienste van Dames een onzichtbaar onderwerp zichtbaar te hebben gemaakt.

Foute vrienden. Zondag 5 september 20.20 u. Nederland 2.

DEEL DIT ARTIKEL

Dit artikel werd gepubliceerd in NRC Handelsblad op Zaterdag 4 september 2010, pagina 7

Kunst pagina 7

pagina 8

pagina 9

pagina 10