nrc.nl › digitale editie

Vastgoed Nieuwe eigenaren willen Kasteel Almere afbouwen, maar de gemeente ligt dwars over bestemming

De bouw van een kasteel in Almere ligt al jaren stil. De gemeente en de huidige eigenaren botsen over de het bestemmingsplan van het gebouw.

Het hek roest en zit goed op slot. Om de bovenkant is prikkeldraad gewikkeld. In de verte is het betonnen casco van Kasteel Almere te zien. Op het hoogste punt wappert een sliertig restant van een vlag. Aan de zijkant op het hek hangt een bord: ‘Verboden voor onbevoegden. Melden bij de uitvoering.’ Op het bord is een sticker geplakt waarvan de onderste helft er afgescheurd is. ‘Hier werkt’, staat er nu alleen nog maar.

Maar gewerkt wordt er niet meer aan dit nieuwbouw kasteel aan de rand van Almere, tegen de snelweg A6 aan. Al jaren niet. In 2000 werd begonnen met de bouw van het nieuwbouw kasteel, dat als luxe hotel een plek moest worden voor bruiloften, feesten en evenementen. Maar twee jaar later raakte initiatiefnemer Tijs Blom in financiële problemen toen de Rabobank de miljoenenlening voor de bouw van het kasteel terugeiste. Zo werd de Rabobank zelf eigenaar van het kasteel. Er gebeurde een paar jaar niets. In 2005 verkocht de bank het kasteel weer door aan een andere ontwikkelaar, maar gebouwd is er nooit meer.

Op internet staan filmpjes van jongeren die over het hek klimmen en over het verlaten terrein struinen. Zoals twee als ridders verklede jongens die de toren van het kasteel beklimmen om vanaf de top naar beneden te pissen.

Af en toe is het kasteel weer even in het nieuws. Zoals afgelopen voorjaar toen het inzet werd van de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van Almere. Bouw de „schandvlek van de stad” af en maak er een casino van, opperde de PVV. De PvdA wilde er een leertraject van maken. Leerlingen van de ROC zouden dan mooi kunnen helpen bij de bouw. Maar na de verkiezingen is er niet meer over het kasteel gesproken. „Heel toevallig, maar we gaan juist volgende week in de fractie bespreken wat wij als PvdA nou eigenlijk met het kasteel willen”, zegt fractievoorzitter Alphons Muurlink. Maar eigenlijk, zo geeft hij toe, maakt het niet zo heel veel uit. „We gaan er niet over. En de eigenaar heeft geen bouwplicht.

De huidige eigenaren zijn de zakenman Joop van der Graaf en bouwbedrijf Vink uit Barneveld. Zij kochten het kasteel in 2005 voor ruim 9 miljoen euro van de Rabobank. In 2006 lieten zij weten dat er eindelijk weer gebouwd zou worden. Om het plan rendabel te maken, wilden ze op het terrein ook een zorginstelling voor ouderen bouwen. Daarvoor moest de gemeente Almere alleen wel even het bestemmingplan wijzigen. Maar de gemeente ging niet akkoord.

De woordvoeder van het bedrijf Gravin, waarmee de eigenaren het kasteel kochten, wil over de huidige stand van zaken niets zeggen. „Er is niets veranderd. Het gebouw ligt er nog net zo bij als toen het vijf jaar geleden gekocht werd. En we zijn in overleg met de gemeente Almere.”

De bestemming is hotel en recreatie, zegt een woordvoerder van de gemeente Almere. Hij bevestigt dat de eigenaren „wel eens” langs zijn geweest om te praten over het kasteel. „Maar ze zijn nog met geen enkel concreet voorstel gekomen dat binnen het bestemmingsplan past. En toen ze het kochten, wisten ze wat de bestemming was.” Maar de gemeente maakt zich er niet zo druk om, zegt de woordvoerder. „Vroeger duurde het afbouwen van een kasteel ook wel eens honderd jaar.”

Als hij over de A6 rijdt en hij ziet het casco van het kasteel, dan doet het wel eens pijn, zegt projectontwikkelaar Tijs Blom. Toen eind jaren negentig wethouder Cees van Bemmel uit Almere opperde om een kasteel te ‘importeren’, stelde Blom voor om gewoon een nieuw kasteel te bouwen. Hij zei er meteen achteraan dat hij dat wel op zich wilde nemen. Blom stelde voor in Almere een kopie te bouwen van Château Jemmepe in de Belgische Ardennen. Daar wist hij alles van. Dat had hij namelijk gerestaureerd. Hij kocht voor 10 gulden per vierkante meter het terrein van 23 hectare van de gemeente en kreeg een miljoenenfinanciering van de Rabobank uit Eemnes. Blom: „Tja, daarna ontstonden er financiële problemen om dat de bank de lening introk.”

Het filiaal Eemnes van de Rabobank raakte namelijk begin 2002 in opspraak toen bleek dat het miljoenenleningen had verstrekt zonder de vereiste goedkeuring van het hoofdkantoor, waaronder de lening voor het kasteel van 55 miljoen euro. De bank zegde de lening op. En Blom ging failliet.

Maar Blom denkt nu nog steeds dat ‘zijn’ project levensvatbaar is. „In België is het toch ook gelukt met Jemeppe?” Hij heeft nog wel ideeën, maar wacht het rustig af. „Misschien kom ik wel weer in beeld.” Hij hoort wel eens smalende opmerkingen, natuurlijk. Dat het een megalomaan project was, een luchtkasteel. Laat ze maar lachen, denkt hij dan. „Mensen die nooit iets proberen, krijgen nooit iets voor elkaar. Als je nooit iets aanhaalt, gebeurt er ook niets.”